25 năm về trước, Intel tạo nên lịch sử, khi trở thành một trong hai tập đoàn công nghệ đầu tiên được lọt vào danh sách thống kê chỉ số Dow Jones Industrial Average, một trong những thước đo quan trọng nhất của nền kinh tế nước Mỹ. Còn bây giờ, Nvidia đã làm được điều tương tự, nhưng trớ trêu ở chỗ là cổ phiếu Nvidia đã thay thế chính cổ phiếu Intel trong chỉ số Dow Jones.

Giá trị cổ phiếu Nvidia đã tăng gấp 7 lần chỉ trong vòng 2 năm qua. Và sự thay đổi này cũng chỉ đánh dấu những biến đổi đầu tiên trong ngành chip bán dẫn toàn cầu nói chung và của nước Mỹ nói riêng.

Nhu cầu chip xử lý vận hành những mô hình AI, nền móng của những ứng dụng và dịch vụ trí tuệ nhân tạo vẫn đang rất cao, nguồn cung chip AI hiệu năng cao vẫn chưa đủ phục vụ nhu cầu thị trường. Thêm nữa, số lượng những tập đoàn làm việc trong ngành sản xuất chip chuyên biệt cho AI, một thị trường đang vô cùng béo bở, cũng chỉ đếm trên đầu ngón tay.

Thế nhưng trên cương vị của một nhà đầu tư cổ phiếu, đổ tiền cho những cổ phiếu các tập đoàn chip bán dẫn trong năm vừa rồi lại là một canh bạc đúng nghĩa đen. Nếu như kể từ đầu năm đến nay, giá cổ phiếu Nvidia đã tăng gấp 3 lần, thì cổ phiếu Intel chỉ còn có một nửa so với thời điểm cuối năm 2023. Điều đó dẫn tới những câu hỏi cần lời giải đáp về chênh lệch và khác biệt có phần cực đoan như vậy, dù cả hai tập đoàn đều vận hành trong cùng một ngành kinh doanh?

Như tiêu đề, ngành bán dẫn đang đối mặt với ba vấn đề.

Đầu tiên, nếu đặt riêng Nvidia sang một mâm khác, thì hầu hết mọi tập đoàn nghiên cứu phát triển và sản xuất chip bán dẫn đều đang tụt hậu trong công nghệ chip AI hiệu năng cao, cho dù là trong máy tính cá nhân hay trung tâm dữ liệu. Những thiết kế và kiến trúc như Hopper hay Blackwell của Nvidia đồng nghĩa với việc AMD, Intel hay Qualcomm bị đánh giá thông qua một tiêu chuẩn cao hơn rất nhiều so với bình thường. Cả hiệu năng lẫn mức độ phức tạp của những con chip xử lý AI trong máy chủ đám mây rất khác so với những con chip trang bị trong những chiếc điện thoại của anh em, hay trong những chiếc xe hơi.

Rồi tiêu chuẩn chất lượng càng lúc càng ngặt nghèo đồng nghĩa với việc quá trình phát triển một thế hệ chip xử lý mới sẽ tăng lên. Và không nhiều nhà sản xuất chip xử lý có được cả kinh nghiệm, kỹ năng và kinh phí để tạo ra những con chip cao cấp nhất thời điểm hiện tại.



Vấn đề thứ hai, hai trong số những nhà sản xuất chip bán dẫn lớn nhất thế giới, đủ khả năng tạo ra những con chip AI mạnh nhất, xét trên sức mạnh kỹ thuật, thì đang phải tự điều chỉnh lại để sửa chữa những sai lầm trong kinh doanh đã diễn ra trong quá khứ. Đấy chính là Intel và Samsung.

Đối với Intel, chỉ một lần trì hoãn nâng cấp fab gia công bán dẫn, nâng cấp từ những cỗ máy quang khắc tia cực tím DUV lên EUV, thứ cho phép họ sản xuất những con chip thế hệ mới nhờ những tiến trình cao cấp hơn, chỉ mất đúng 2 năm, TSMC đã giành được vị thế dẫn đầu ngành gia công bán dẫn từ tay của Intel, giai đoạn 2015 -2017. Kể từ đó, khoảng cách về sức mạnh công nghệ giữa TSMC và Intel chỉ có bị nới rộng ra, chứ chưa thấy có dấu hiệu được thu gọn.

Còn với Samsung, công nghệ chip nhớ xếp chồng HBM của họ đang tụt hậu so với SK Hynix. Không có những con chip HBM này, đừng mong những con chip AI với hàng vạn nhân xử lý vận hành hoàn hảo trong những hệ thống máy chủ đám mây. Năm nay, theo TrendForce, SK Hynix dự kiến sẽ chiếm được hơn 52% thị phần chip nhớ toàn cầu, vượt qua Samsung.

Vấn đề thứ ba, giống hệt như hai ngành xe hơi và bất động sản, mảng sản phẩm cao cấp đang tạo ra cả doanh thu lẫn tỷ suất lợi nhuận vượt xa những phân khúc sản phẩm tầm thấp hay bình dân. Những năm vừa qua, tỷ suất lợi nhuận giữa những chip xử lý cao cấp với những sản phẩm thông thường trang bị trong những thiết bị điện tử phổ biến càng lúc càng chênh lệch lớn hơn.

Một phần lý do là nhu cầu thiết bị công nghệ tiêu dùng, từ laptop tới smartphone trong vài năm qua đã giảm mạnh, hệ quả sau sự bùng nổ doanh số những chiếc máy tính và điện thoại khi mọi người phải làm việc ở nhà, biện pháp phòng chống COVID-19 lây lan trên toàn thế giới. Nhưng yếu tố quan trọng hơn là mức giá trung bình của những chip xử lý AI cao cấp trang bị trong máy chủ hiện giờ đang cao gấp 5 lần những con chip tiêu dùng.

Cả ba vấn đề kể trên kết hợp lại với nhau, tạo ra một thị trường chip bán dẫn với tâm lý “nhất ăn tất”. Hoàn toàn không phải trùng hợp khi hai nhà sản xuất chip bán dẫn có tăng trưởng và báo cáo tài chính ấn tượng nhất ngành đều là đối tác cung ứng của Nvidia, đó là TSMC và SK Hynix. Quý vừa rồi, TSMC báo lợi nhuận đạt mức kỷ lục, tăng cả dự báo doanh thu cả năm tài khóa. Còn SK Hynix cũng báo lợi nhuận đạt mức kỷ lục trong quý vừa rồi. Cần nhắc lại, cả hai tập đoàn này đều thông báo tỷ suất lợi nhuận trên 40% xét trên doanh thu.



Điều này đồng nghĩa với việc nếu tụt hậu thì hệ quả xét trên giá cổ phiếu cũng như giá trị vốn hóa của các tập đoàn trong ngành bán dẫn sẽ bị ảnh hưởng tương đối nghiêm trọng.

Lấy ví dụ Samsung. Họ đã không đạt được dự báo lợi nhuận kinh doanh của mảng bán dẫn trong quý vừa rồi. Còn Intel thì báo khoản lỗ kỷ lục 16.6 tỷ USD, dù đang chuẩn bị sẵn sàng ra mắt những con chip Gaudi thế hệ thứ 3 để cạnh tranh với Nvidia trong ngành chip AI máy chủ. Dự báo doanh thu chip Gaudi được Intel hạ xuống chỉ còn nửa tỷ USD. Để anh em tiện so sánh, từ tháng 5 tới tháng 7 vừa rồi, doanh thu chip AI máy chủ của Nvidia là 26.3 tỷ USD.

Tình trạng dư thừa nguồn cung chip nhớ truyền thống, phổ biến trong những cỗ máy tính và smartphone của anh em, trái ngược hoàn toàn với tình trạng cung không đủ cầu ở mảng chip nhớ HBM cao cấp. Điều đó chắc chắn sẽ ảnh hưởng tới tỷ suất lợi nhuận của những sản phẩm tiêu dùng. Vậy là các hãng sẽ buộc phải dựa vào doanh thu của những chip AI lãi dày để bù đắp cho mảng sản phẩm tiêu dùng. Và trong thế giới chip xử lý AI đang được Nvidia dẫn đầu, tập đoàn này đã đưa ra một thông điệp rõ ràng: Nếu không đánh bại được họ, thì hãy tham gia cùng với họ, biết đâu sẽ được hưởng lợi hệt như cách TSMC và SK Hynix đang có được.

Theo FT