Môn thể thao vua đã vô cùng phát triển, không còn những ngày mà một huấn luyện viên toàn năng sẽ tự mình quyết định mọi thứ, từ việc chọn đội hình và chiến thuật đến tuyển dụng cầu thủ. Dữ liệu và phân tích thống kê đã làm thay đổi bóng đá hiện đại, nhưng không phải ai cũng đón nhận xu hướng này. Một số huấn luyện viên vẫn thích dựa vào trực giác hơn là con số.

Mục Sports Exchange của tờ Financial Times là nơi đăng tải một loạt các bài phỏng vấn với những nhân vật có ảnh hưởng nhất trong lĩnh vực sở hữu và lãnh đạo thể thao. Mới đây, phóng viên Simon Kuper của Financial Times đã trò chuyện với Ian Graham, cựu giám đốc nghiên cứu của Liverpool FC, từng làm việc trong hơn một thập kỷ cho đến năm 2023.

Graham, người sáng lập công ty tư vấn thể thao Ludonautics, đã đóng vai trò không nhỏ trong những chiếc cúp vô địch Premier League và Champions League của Liverpool trong vòng 1 thập kỷ qua. Đương nhiên trong mắt cộng đồng, Graham khó lòng có thể chiếm trọn sự quan tâm của người hâm mộ, nếu đem so sánh với những cái tên như Mohamed Salah và cựu huấn luyện viên Jürgen Klopp, những gương mặt thường xuyên chiếm lĩnh các tiêu đề báo chí.

Trong khi Liverpool đã hợp tác với Google DeepMind để sử dụng trí tuệ nhân tạo nhằm cải thiện khả năng phòng thủ ở những tình huống phạt góc, nhiều câu lạc bộ đối thủ của họ ở châu Âu vẫn còn dè dặt trong việc thay đổi.

Tuy nhiên, chủ quản và các giám đốc thể thao, đặc biệt là các huấn luyện viên cũng đừng mong đợi AI sẽ làm được mọi thứ cho câu lạc bộ: "Thứ mà rất nhiều người lầm tưởng hiện tại là: 'Tôi sẽ nhập tất cả dữ liệu này vào mô hình AI của mình và mô hình đó sẽ tìm được ra Lionel Messi tiếp theo.' Điều đó hoàn toàn sai lầm," Graham nói. Ông nhận thấy vấn đề với AI là nó giống như một “chiếc hộp đen không thể tự giải thích cách nó tư duy", ngay cả khi thứ công nghệ này đang dần được cải thiện.

Theo Ian Graham, các câu lạc bộ Premier League hiện đang đi đầu trong việc tin tưởng dữ liệu để đưa ra quyết định. Hầu hết các câu lạc bộ ở châu Âu vẫn tập trung năng lượng vào việc chọn đúng huấn luyện viên trưởng và để họ tự quyết định: “Đây vẫn là cách tiếp cận tiêu chuẩn và truyền thống ở Ý, Tây Ban Nha, và những đội bóng đó vẫn rất thành công ở châu Âu: Vận hành theo kiểu huấn luyện viên sẽ là người dẫn đầu, tất cả xoay quanh chiến thuật, đó là yếu tố quyết định trận đấu.”

Graham cho rằng, phương pháp truyền thống có một nhược điểm: “Số lượng huấn luyện viên thực sự tạo ra sự khác biệt theo cách này là vô cùng hạn chế. Cách tiếp cận này đặt tất cả trứng vào một giỏ, cái giỏ này gọi là niềm tin đặt vào huấn luyện viên. Tình trạng này tương tự như số lượng các thương vụ chuyển nhượng thất bại.”



Các câu lạc bộ ở Anh Quốc thì đang chuyển sang hệ thống mà các hội đồng, bao gồm huấn luyện viên và nhà phân tích dữ liệu. Họ sẽ cùng nhau đưa ra quyết định về việc ký hợp đồng với cầu thủ. Việc tăng cường thu thập dữ liệu sẽ giúp dễ dàng hình thành những đánh giá thông minh hơn về ai có thể phù hợp.

“Điều này mang lại cho chúng ta một sự hiểu biết sâu sắc hơn về điều gì quan trọng và ai là một cầu thủ giỏi. Bạn có thể hỏi: 'Cầu thủ này có liên tục đưa ra lựa chọn mà chúng tôi coi là lựa chọn có giá trị cao không?' Dữ liệu riêng lẻ ở từng trận đấu, gọi là dữ liệu sự kiện không thể phô bày được các lựa chọn khác. Theo dõi lượng dữ liệu này sẽ làm sáng tỏ mọi thứ và nói: ‘Đây chính xác là những phẩm chất mà một cầu thủ có được.’”

Nhưng bước đột phá thực sự có thể nằm ở khía cạnh tinh thần và tâm lý của các cầu thủ bóng đá, một trong những khía cạnh khó khăn nhất để các nhà phân tích dữ liệu có thể đo lường đong đếm. Các cầu thủ có thể vô tình cung cấp manh mối trên mạng xã hội và trong các cuộc phỏng vấn, nhưng việc đánh giá trạng thái tinh thần của họ không hề dễ dàng: “Việc thu thập lượng lớn dữ liệu phi cấu trúc, khó xử lý như ngôn ngữ cơ thể và biểu cảm khuôn mặt trong các cuộc phỏng vấn là loại công việc mà AI có thể làm tốt.”

Theo FT