Trong thực tế sử dụng, chuột cơ học hay chuột bi là một ví dụ rõ ràng nhất về chất lượng. Chuột bi đảm bảo độ chính xác cao nhất khi thao tác. Những game thủ đã từng sử dụng chuột bi để kéo drag trong Gunbound có thể cảm nhận được độ chính xác tuyệt vời và cảm giác tay chính xác đến từng milimet. Tuy nhiên, khi viên bi bị bẩn hoặc mòn, độ chính xác sẽ giảm đi đáng kể. Để khắc phục vấn đề này, chuột quang ra đời.

Trên thị trường hiện nay, trong lĩnh vực sử dụng ánh sáng để quét bề mặt, chuột cảm biến quang học (optical) và chuột cảm biến laser (la-ze) đều được phổ biến. Vậy, chúng ta cần tìm hiểu sự khác biệt giữa hai loại chuột này để có thể lựa chọn sản phẩm phù hợp nhất.

Hãy khởi đầu từng bước một bạn nhé 😃

I. Cách thức hoạt động chung của cảm biến chuột optical và laser

Mắt đọc, hay còn được gọi là cảm biến (sensor), thường hoạt động theo cách tương tự. Hệ thống thu thập hình ảnh (IAS – image acquisition system) sẽ ghi lại hình ảnh khi di chuyển chuột với tốc độ lên đến hàng nghìn hình ảnh mỗi giây (frames-per-second). Hình ảnh sau đó sẽ được xử lý thông qua vi xử lý kỹ thuật số (digital system processor) để xác định 2 giá trị Δx/Δy dựa trên hướng và cường độ của chuyển động. Thông tin này sau đó được chuyển đến máy tính thông qua tín hiệu USB hoặc PS/2 từ các bộ điều khiển MCU (microcontroller unit).

Trong không gian phẳng, Δx/Δy là giá trị ở giữa các toạ độ, với mỗi điểm được xác định bằng toạ độ X (phương ngang) và toạ độ Y (phương dọc). Khi chuột di chuyển, ít nhất 2 điểm có toạ độ cũ và mới sẽ được sử dụng để xác định hướng và tốc độ di chuyển.

Công nghệ CMOS (Complementary Metal-Oxide-Semiconductor) là một loại công nghệ được sử dụng để tạo ra các mạch tích hợp, bao gồm vi xử lý, vi điều khiển, RAM tĩnh và các cổng logic khác. Cảm biến CMOS cũng được sử dụng trong các thiết bị như máy ảnh. Mouse chơi game không dây Razer Lancehead Wireless là một ví dụ cho việc tại sao laser gaming mouse đang dần thua kém so với các đế chế Optical.

II. Tính chất ánh sáng

Chuột quang (Optical gaming mouse): Cảm biến sử dụng ánh sáng chiếu qua thấu kính để phát hiện chuyển động trên bề mặt. Với tính chất chiếu sáng trên diện rộng và mức độ hội tụ không cao, chuột quang sẽ chỉ đủ “sức mạnh” phục vụ quét chính xác các bề mặt có chất liệu không bị phản chiếu (thường được dùng với các loại mousepad vải hoặc nhựa nhám). Hiểu theo một hướng khác, cảm biến của chuột quang chỉ có thể quét chính xác lớp trên cùng của bề mặt di.
Chuột laser (Laser gaming mouse): Cảm biến loại chuột này sử dụng ánh sáng hội tụ cực mạnh, có thể quét chi tiết bề mặt rất sâu. Mục đích đầu tiên của công nghệ laser áp dụng cho cảm biến là để đọc được các bề mặt kính (hay các bề mặt phản chiếu nói chung thường rất khó để quét), bên cạnh đó là có thể tăng độ nhạy thực (DPI/CPI).

Hình ảnh: Vì sao Laser gaming mouse lại dần lép vế trước đế chế Optical? - https://itcctv.s3.ap-southeast-1.amazonaws.com/blogs/NwQr1agbppX0QNtWRbcWQe4GdXz8c4YSzYcSuVTR.jpg

Nguồn: gamingscan.com

Khi nói đến công nghệ ánh sáng trong chuột quang, chúng ta có thể nhắc đến sự khác biệt giữa chuột quang và chuột laser. Cả hai loại thiết bị này đều sử dụng hai loại ánh sáng: ánh sáng phát ra nhìn thấy và ánh sáng hồng ngoại (không thể nhìn thấy bằng mắt thường). Trong quá khứ, các loại chuột quang truyền thống thường sử dụng ánh sáng phát ra từ cảm biến ở đáy, nhưng sau này đã chuyển sang sử dụng ánh sáng hồng ngoại để tránh ảnh hưởng của ánh sáng môi trường lên hiệu suất cảm biến. Trong khi đó, chuột laser sử dụng ánh sáng hồng ngoại hoàn toàn, khác biệt với các đèn laser chuyên dụng sử dụng ánh sáng hội tụ để tạo ra chấm đỏ có thể nhìn thấy. Do đó, những nhà sản xuất luôn khuyến cáo người dùng không nên nhìn thẳng vào cảm biến của chuột laser để tránh ảnh hưởng đến thị lực.

III. Cảm biến Laser, Optical phục vụ gaming sẽ thế nào?

Ngoài cảm biến laser Philips Twin Eye, có một thế giới công nghệ khác mà tôi sẽ không đề cập ở đây để tránh làm nhiễu thông tin. Chúng ta hãy tập trung vào việc thảo luận về thế giới laser và cách hoạt động của nó như đã được mô tả về tính chất ánh sáng ở trên.

Chúng ta thường nghĩ rằng công nghệ laser là điều cần thiết cho các thiết bị cao cấp hoặc sức mạnh quét bề mặt "trâu bò" là lợi điểm. Tuy nhiên, thực tế lại là độ chính xác đối với công nghệ này chính là con trỏ trên màn hình, và khả năng kiểm soát con trỏ đó một cách chính xác (như kiểm soát hồng tâm trong game FPS) chứ không phải là việc quét quá kỹ bề mặt. Cảm biến laser có thể thu được nhiều thông tin "rác" từ những bề mặt không hoàn hảo, trong khi mousepad cao cấp bằng vải có thể không đạt được sự hoàn thiện tối ưu mà một gaming hardpad có bề mặt nhựa hoặc nhôm mang lại. Laser gaming mouse thường được khuyến khích sử dụng với gaming hardpad để đạt được độ chính xác cao nhất. Nếu di chuyển với tốc độ cao, cảm biến laser sẽ mang lại hiệu suất tốt nhưng nếu di chuyển chậm, cần phải đảm bảo bề mặt được "đọc" đủ kỹ để tránh tình trạng nhảy đần của con trỏ.

Hình ảnh về sự thống trị ngày càng giảm của chuột chơi game Laser so với chuột chơi game Optical được đăng tải trên https://itcctv.s3.ap-southeast-1.amazonaws.com/blogs/txTGCfdCgTji7kCVRVr2nlXnV5D1Ny68VeRVBG8k.png.

Cái đường di bị gai này được gọi là mouse jitter.

Ngược lại với Laser, cảm biến Optical có cách chiếu sáng đặc biệt chỉ quét lớp trên cùng của bề mặt di. Điều này khiến cho các loại Optical gaming mouse rất phù hợp với mọi loại pad vải, đảm bảo đường di mịn màng, không có độ rung hay gai. Công nghệ cảm biến Optical ngày càng được đầu tư mạnh mẽ, giúp các loại gaming mouse sử dụng cảm biến đời cao nhất và cho độ ổn định tốt nhất hiện nay. Trái lại, cảm biến Laser chỉ tạo ra lỗi gia tốc nặng khi ghi nhận sai giá trị Δx/Δy, nhưng họ Avago A9800 là một ngoại lệ sau 6 năm.

Hình ảnh: Mẫu chuột chơi game Laser tại sao phải cần nhiều hơn so với chuột Optical?

Cảm biến quang học cao cấp ít bị jitter hơn, đường di mịn hơn.
(Cảm biến TrueMove 3 của Steelseries)

Tổng kết

Trong thực tế sử dụng cho gaming, không một game thủ nào cần độ chính xác cao lại di chuột trên mặt bàn hay bề mặt không được tối ưu hoá về chất lượng. Mọi chuột gaming đều đi cùng với một mousepad gaming phù hợp với nhu cầu và thói quen của mỗi game thủ. Tuy nhiên, khi xét về hiệu suất, cảm biến gaming Optical thường được ưa chuộng hơn so với cảm biến Laser. Điều này bởi vì cảm biến Optical thường đáp ứng đầy đủ các nhu cầu phổ biến của người dùng, và hiếm khi ai sử dụng quá mức 5000 DPI. Với những lợi ích mà cảm biến Optical mang lại, có thể nói rằng đế chế của chuột gaming Optical đã được củng cố và phát triển từ lâu đến tận ngày nay.

From group Phong Vũ Hi-end with Love
https://www.facebook.com/groups/PhongVuHE