Tại sao lại là Nhật Bản? Đúng thời điểm này tròn 30 năm về trước, ngày 20/3/1995, những kẻ cuồng tín của giáo phái Aum Shinrikyo đã đem thứ chất độc thần kinh Sarin, bỏ lại ở một toa tàu điện ngầm ở Tokyo, khiến 14 người thiệt mạng và hơn 1000 người bị thương. Ba thập kỷ sau, các nhà chức trách và các quan chức an ninh Nhật Bản đã khoanh vùng được một hiểm họa mới: Những kẻ khủng bố đơn độc, dựa vào những công cụ AI trực tuyến để thu thập thông tin và kiến thức.

Nói chuyện ở bên Mỹ, ngày 1/1/2025, một sĩ quan lực lượng đặc biệt, thuộc biệt đội Mũ Nồi Xanh đã kích nổ một chiếc Tesla Cybertruck bên ngoài cổng khách sạn Trump International Hotel Las Vegas, khiến 7 người bị thương. Matthew Alan Livelsberger, kẻ gây ra vụ việc này đã tử vong khi kích nổ chiếc xe, không khác gì đánh bom cảm tử. Và theo cảnh sát Las Vegas, người này đã sử dụng ChatGPT để giúp lên kế hoạch tấn công, hỏi công cụ AI những thứ chẳng hạn như lượng thuốc súng tối đa một người có thể mua một cách hợp pháp.



Một quan chức cấp cao trong ngành cảnh sát Nhật Bản nói: “Chúng tôi cũng không ngoại lệ khi nói về nguy cơ khủng bố.”

Bằng chứng là hồi tháng 1, cảnh sát Nhật Bản đã phát hiện ra một trường hợp nơi bọn tội phạm sử dụng công cụ trực tuyến để hỗ trợ chế ra những món vũ khí và chất nổ. Cảnh sát tỉnh Hyogo đã bắt giữ một người đàn ông, tịch thu 17 món vũ khí tại tư gia, bao gồm cả vũ khí chống tăng. Xa hơn trước đó một chút, nghi phạm đã ám sát cựu thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe được cho là đã xem video trên mạng để học cách chế ra khẩu súng gây án.

Siemple, nền tảng theo dõi mạng toàn cầu có trụ sở tại Tokyo cho biết, vũ khí, đạn dược cũng như hướng dẫn chế tạo chúng giờ được bán tràn lan trên dark web. Rồi trên những mạng xã hội phổ biến, những thông tin tương tự cũng được đăng tải, thay đổi từ khóa để tránh bị công cụ kiểm duyệt truy quét. Một nhân viên tại Siemple chia sẻ: “Ngay cả khi các điều tra viên của cảnh sát đóng cửa một trang web thu hút những nội dung nguy hiểm, một trang khác sẽ ngay lập tức xuất hiện thế chỗ.”

Năm 2023, cảnh sát Nhật Bản đã tịch thu 68 món vũ khí tự chế, trong đó đến cả từ những băng đảng tội phạm có tổ chức. Những năm gần đây, con số đang dần tăng lên.



Nói lại chuyện ba bốn thập kỷ trước, giáo phái Aum Shinrikyo cũng tự tạo vũ khí sát thương và vũ khí hóa học. Nhưng khi ấy, nỗ lực biến ngày tận thế trong mắt giáo chủ Shoko Asahara cần tới chuyên môn thực tế, kết hợp với cả tiềm lực tài chính khổng lồ từ những kẻ có chung lòng tin. Thậm chí đã từng có thời điểm, Shoko Asahara, tên thật là Chizuo Matsumoto đã gửi những tông đồ của hắn sang Nga để học sản xuất vũ khí tự động.

Còn bây giờ, Isao Itabashi, chủ tịch ủy ban quốc gia về chính sách công cho biết: “Giờ có ít rào cản hơn nhiều nếu bọn tội phạm muốn tạo ra những công cụ để phạm pháp.”

Cuối thập niên 1980 và đầu 1990, những tông đồ giáo phái Aum Shinrikyo đã sản xuất vũ khí ở những khu biệt lập của giáo phái này, bao gồm cả một nhà máy sản xuất vũ khí hóa học quy mô lớn ở tỉnh Yamanashi. Nhưng đương nhiên, mọi động thái và hành vi của những kẻ khủng bố đơn độc thì khó theo dõi hơn nhiều. Bằng chứng là hồi tháng 4/2023, cảnh sát Nhật Bản đã thất bại trong việc phát hiện ra một cuộc tấn công nhắm vào thủ tướng khi ấy là ông Fumio Kishida, bất chấp quá trình chuẩn bị vô cùng chi tiết và tỉ mỉ của nghi phạm.

Trước kia cảnh sát và nhà chức trách thường cho rằng, những kẻ khủng bố hoạt động đơn độc thưởng sẽ gặp khó khăn trong việc mua hay chế tạo vũ khí, cũng như lên kế hoạch cho những vụ tấn công vì chúng không có đồng phạm. Nhưng AI tạo sinh đã thay đổi hoàn toàn tình thế, với khả năng tạo ra những câu trả lời gần như ngay lập tức cho gần như mọi câu hỏi của người dùng.

Thông thường thì những công cụ AI đều phải sở hữu những hàng rào bảo vệ người dùng khỏi những nội dung độc hại hoặc phạm pháp. Thế nhưng không thiếu những giải pháp và mánh để vượt qua những hàng rào ấy, được chia sẻ tràn lan trên mạng internet. Vài hệ thống AI tạo sinh còn sở hữu hàng rào bảo vệ gần như tối thiểu.

Rồi với sức mạnh của những mô hình tư duy logic theo từng bước, hoàn toàn có khả năng ứng dụng sức mạnh của mô hình AI để tạo ra ý tưởng, chạy thử thí nghiệm và viết cả báo cáo nghiên cứu. Đó là những gì chuyên gia Isao Echizen, giáo sư tại khoa nghiên cứu thông tin thuộc viện nghiên cứu toán tin quốc gia Nhật Bản: “Hiện giờ chất lượng nội dung tạo ra vẫn chưa đủ tốt, nhưng rồi chúng sẽ được cải thiện.”

Giáo sư Echizen dự đoán rằng bọn tội phạm và những kẻ khủng bố có thể sử dụng AI để thu hút những kẻ đồng phạm, lên kế hoạch cho những vụ tấn công phức tạp: “AI hoàn toàn có thể cho phép một nhóm nhỏ cá nhân lên kế hoạch và thực hiện những vụ tấn công ở quy mô lớn.”

Ngược lại, chính bản thân cảnh sát Nhật Bản cũng đang lựa chọn AI tạo sinh để tìm ra những cách giới hạn nguy cơ. Năm 2023, các quan chức Nhật Bản đã ứng dụng một hệ thống dựa trên AI để tự động đánh dấu những thông tin trực tuyến liên quan tới việc chế tạo vũ khí. Giáo sư Echizen cho biết: “Quy trình chống khủng bố dựa trên AI sẽ trở nên phổ biến, từ việc xác định những dấu hiệu của những cuộc tấn công, cho tới việc phân tích những phương án tấn công của bọn khủng bố và tội phạm.”

Theo Nikkei