VioGén là một hệ thống phân tích được cảnh sát và chính phủ Tây Ban Nha tin tưởng sử dụng để đánh giá rủi ro một nạn nhân, nhất là phụ nữ, có nguy cơ bị bạo lực gia đình. Hệ thống này được áp dụng từ 2007 nhưng gây ra tranh cãi khi để xảy ra nhiều vụ giết người ngay cả khi nạn nhân trình báo.

Nguồn gốc ra đời

Hệ thống thông tin kết hợp AI hiện đang được nhiều quốc gia như Mỹ, Canada, Anh áp dụng để quản lý tội phạm. Ví dụ, Anh và Hà Lan thì sử dụng hệ thống đánh giá coi ai có tiềm năng trở thành tội phạm để có cách quản lý. Tuy nhiên, cách những quốc gia này sử dụng không được áp dụng ở quy mô toàn quốc như Tây Ban Nha. Ngoại trừ vùng Catalan và xứ Basque, VioGén được áp dụng ở các vùng còn lại của quốc gia này.


VioGén được tạo với mục đích đánh giá khách quan khả năng bạo lực leo thang thành một vụ giết người. Các loại hình bạo lực tập trung vào bạo lực gia đình, bạo lực giới, nhất là với phụ nữ. Điều này sẽ giúp cảnh sát có cách phản ứng phù hợp tuỳ theo mức độ rủi ro.


Bản nháp xây dựng mô hình vận hành của VioGen

Để xây dựng hệ thống này, Tây Ban Nha đã tập hợp một số nhà khoa học, nhà thống kê để xây dựng mô hình giống như cách mà ngân hàng, công ty bảo hiểm định giá rủi ro cho các sự kiện trong tương lai: cháy nhà, tai nạn, v.v. Chỉ khác là cơ sở dữ liệu mà họ dùng là lịch sử tội phạm quốc gia, kho lưu trữ của cảnh sát. Kết hợp với các yếu tố như việc lạm dụng bia rượu, tình trạng công việc, hoàn cảnh kinh tế. Một mô hình được tạo ra để đánh giá khả năng giết người, bao gồm 5 mức độ:

1. Không đáng kể
2. Thấp
3. Trung bình
4. Cao
5. Rất cao

Khi mức độ rủi ro là Cao và Rất Cao, cảnh sát sẽ bắt đầu có những hành động nhất định như tuần tra thường xuyên khu vực, theo dõi hành vi của kẻ bạo lực.

Vận hành

Ban đầu, khi hệ thống được đưa vào hoạt động, các nhân viên cảnh sát có một chút dè chừng và họ sử dụng phần lớn là cho các sĩ quan trẻ, chưa có kinh nghiệm. Nhưng dần rồi, cả hệ thống cảnh sát và toà án phụ thuộc vào VioGén để đưa ra những quyết định. Theo đó, trong một số trường hợp được điều tra, toà án đã tin tưởng vào VioGén để từ chối đưa ra quyết định bảo vệ an toàn cho nạn nhân, hay theo dõi chặt chẽ đối tượng gây án. Điều này vô hình chung dẫn tới những tai nạn thương tâm sau đó.



Các mức độ rủi ro của VioGén

Cách áp dụng này thật sự gây ngạc nhiên cho rất nhiều chuyên gia bởi các quốc gia như Mỹ, Anh, Canada hay Hà Lan cũng chỉ áp dụng hệ thống ở một mức độ vừa phải. Cách làm này của Tây Ban Nha đã vô ít nhiều tác động đến sự sống của rất nhiều nạn nhân mà họ không hề hay biết.

Hiệu quả thực tế

Đầu tiên, VioGén phần nào đó cải thiện việc bảo vệ phụ nữ, giảm thiểu số ca bạo lực. Hơn nữa, việc hệ thống thường xuyên được cập nhật dữ liệu mới nhất, tối ưu mô hình cũng giúp cải thiện điều này. Theo báo cáo New York Times thực hiện, từ năm 2007, chỉ có 0,03% trong 814 ngàn nạn nhân báo cáo tình trạng bạo lực gia đình bị giết. Cũng trong thời gian đó, số cuộc tấn công lặp đi lặp lại đã giảm từ 40% xuống còn 15%. Điều này ghi nhận đóng góp của VioGen trong việc giảm thiểu các vụ giết người từ bạo llực gia đình, bạo lực giới.

Elizabeth, một nạn nhân của bạo lực giới, cũng là người vận động tích cực các nạn nhân khác chia sẻ thẳng thắn vấn đề với cảnh sát

Tuy nhiên, vẫn còn rất nhiều trường hợp bị lọt lưới khi trong 92 ngàn ca đang được VioGén phân tích, có 83% trong số đó được xác định là rủi ro bạo lực leo thang thấp. Nhưng 8% trong số đó ở mức độ 1, 14% ở mức độ 2 đã báo cáo rằng họ bị bạo lực lần nữa. Ngoài ra, 247 trường hợp đã bị giết bởi người bạn đời sau khi trình báo. Con số này tuy chiếm tỉ trọng nhỏ, nhưng nó không phủ nhận rằng hệ thống vẫn còn thiếu sót.

Bên cạnh việc tìm cách tối ưu VioGén, có hai nguyên nhân dẫn tới việc hệ thống này đánh giá sai lầm. Một là cách mà các sĩ quan Tây Ban Nha phụ thuộc vào hệ thống. Thứ hai, các nạn nhân trong quá trình báo cáo đã phần nào không đủ can đảm chia sẻ đầy đủ thông tin, dẫn tới việc VioGén đưa ra những đánh giá không chính xác. Đã có tình huống 1 nạn nhân nữ sau khi được luật sư động viên đã chia sẻ thật về tình trạng bạo lực, nỗi sợ vì mình đang là người nhập cư, phụ thuộc vào người chồng để VioGén điều chỉnh kết quả từ “không đáng kể” thành mức độ rủi ro Cao. Điều này giúp các sĩ quan có được hành động phù hợp thay vì để xảy ra rất nhiều tình huống thương tâm, nhất là với phụ nữ sau khi báo cáo sự việc lên cơ quan.

Nguồn: The NY Times