Sean Ammirati là giáo sư tại đại học Carnegie Mellon, dạy cho các sinh viên trường này kỹ năng khởi nghiệp trong vòng hơn một thập kỷ qua. Trong năm học này, những startup được 49 sinh viên trong lớp của ông Ammirati gây dựng đều là những ví dụ điển hình của những ứng dụng di động. Từ ứng dụng hẹn hò cho những người yêu xa, cho tới ứng dụng hỗ trợ tập thể thao. Nhưng năm nay, ông Ammirati lại phát hiện ra một điều mới mẻ trong những startup mà các sinh viên của ông mở và vận hành.

Ông nói: “Tôi tương đối hiểu tốc độ phát triển mà một sinh viên trong một học kỳ cần đạt được. Nhưng trong 14 năm qua, chưa từng có lúc nào sinh viên của tôi lại có được những bước tiến xa như trong năm nay.”

Giáo sư Ammirati hiểu rất rõ lý do cho nhận định này của ông. Lần đầu tiên vị giáo sư ngành kinh doanh này đã khuyến khích các sinh viên của mình sử dụng trí tuệ nhân tạo tạo sinh trong quá trình khởi nghiệp. Ông nói với các sinh viên của mình: “Hãy coi AI tạo sinh là nhà đồng sáng lập starup của các bạn.”

Các sinh viên trong lớp ông giảng dạy bắt đầu chia sẻ những ý tưởng sử dụng AI trong quá trình khởi nghiệp và kinh doanh. Rồi họ bắt đầu dùng ChatGPT, GitHub Copilot và FlowiseAI để hỗ trợ những công việc như viết nội dung marketing, lập trình, phát triển sản phẩm và thu hút những khách hàng mới. Đến khi năm học kết thúc vào tháng 5 vừa rồi, các nhà đầu tư mạo hiểm bắt đầu đổ tới campus của trường Carnegie Mellon ở Pittsburgh, Pennsylvania.

“Có cảm giác tôi lại sống lại thời điểm giữa những năm 2000, khi điện toán đám mây và điện thoại di động cùng bùng nổ và phát triển cùng một lúc.” Theo giáo sư Ammirati, AI tạo sinh có thể đơn giản biến đổi sức sáng tạo của con người một cách khủng khiếp.

Xét rộng hơn, dù sự hấp dẫn và tiềm năng của AI tạo sinh vẫn đang là thứ tất cả mọi người vẫn đang đi tìm câu trả lời, xem nó sẽ giúp ích hoặc thay đổi những gì trong cả ngành kinh tế toàn cầu trong tương lai. Nhiều doanh nghiệp, nhất là những doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng đang tìm cách ứng dụng AI tạo sinh một cách hiệu quả, không chỉ đơn giản là chạy theo xu hướng, mà đang cố gắng biến công nghệ trở thành doanh thu.

Còn với vài nhà khởi nghiệp, trong mắt họ, AI tạo sinh là thứ có thể thay đổi cuộc chơi, và đang ứng dụng nó để tiết kiệm thời gian công sức làm việc. Chúng có thể giúp viết ra những dòng code phức tạp, hiểu những tài liệu pháp lý, viết content đăng lên mạng xã hội, hay thậm chí là giải quyết những vấn đề liên quan tới trả lương nhân viên. Đối với họ, AI tạo sinh cho phép khởi động và vận hành startup nhanh hơn, hiệu quả hơn so với trước kia.

Với những tuyên bố và quan điểm như thế này, hoàn toàn có thể cho rằng tiềm năng của AI đối với toàn bộ nền kinh tế thế giới sẽ là rất lớn. Sở dĩ nói như vậy, vì những startup vừa và nhỏ là một phần không thể thiếu trong quá trình tăng trưởng việc làm và sức khỏe nền kinh tế một quốc gia. Một trong những tiềm năng được nhắc tới rất nhiều khi nói tới công nghệ AI tạo sinh, đó là khả năng kích thích sáng tạo cũng như đóng góp vào việc cải thiện năng suất lao động.



Steven Bright gần đây đã thành lập Skittenz, bán những chiếc vỏ bọc cho găng tay phục vụ mọi người vào mùa đông. Ý tưởng đến với Bright hồi cuối năm 2022 trong một chuyến đi trượt tuyến cùng vợ, khi anh nhận ra tất cả mọi người đều đeo những cặp găng tay đen. Họ nghĩ rằng, nếu có thể bọc găng tay bằng những lớp vỏ với màu sắc rực rỡ hay thậm chí là bản đồ của khu trượt tuyết, có thể cảm giác sẽ rất hữu ích.

Nhưng khi ấy, anh Bright vẫn đang là một bác sỹ phòng cấp cứu ở Colorado, Mỹ. Ý tưởng thì có, nhưng làm gì tiếp theo thì anh không rõ. Anh nói: “Hầu hết bạn bè và đồng nghiệp của tôi đều làm trong ngành y. Tôi chẳng biết phải làm gì, kể cả việc chẳng biết phải hỏi ai nhờ trợ giúp.”

Thay vì đi tìm những người khác có kinh nghiệm, Bright tìm tới sự trợ giúp ChatGPT, thứ khi ấy đang thu hút được sự quan tâm trên toàn thế giới. Ban đầu, anh dùng chatbot AI này để tìm lời giải đáp những câu hỏi cơ bản, ví dụ như dùng thuốc nhuộm như thế nào, rồi sau đó là những công việc phức tạp hơn như viết khảo sát để lấy ý kiến khách hàng, tóm tắt lại văn bản sở hữu trí tuệ để dễ hiểu hơn, hay thậm chí là tóm tắt lại văn bản pháp lý.

Dù rằng hiện giờ Skittenz vẫn chưa làm ăn có lãi, nhưng anh Bright nói rằng sử dụng ChatGPT đã tạo ra sự tự tin để anh khởi nghiệp, không cần bỏ tiền thuê luật sư hay những chuyên gia: “Thực sự đáng sợ khi nghĩ tới việc lấy tiền tiết kiệm ra đổ vào một ý tưởng mới mà bạn chưa có bất kỳ kinh nghiệm gì. Nhưng khi có thể tận dụng sức mạnh của toàn bộ mạng internet rồi biến nó thành một cuộc trò chuyện, cảm giác yên tâm hơn nhiều.”



Các khảo sát cho thấy, những doanh nghiệp nhỏ và những doanh nghiệp mới thường có xu hướng thử nghiệm với công nghệ nhiều hơn.

Gần đây cục nghiên cứu kinh tế Mỹ đã có một nghiên cứu. Theo đó, những doanh nghiệp non trẻ thường có xu hướng ứng dụng AI nhiều hơn. Những ứng dụng AI tạo sinh hấp dẫn trong mắt những doanh nghiệp nhỏ và mới thành lập, vì “chúng là những công nghệ phổ quát” với chi phí không quá cao để ứng dụng.

Gusto, một nền tảng cung cấp dịch vụ tính toán lương thưởng cho các doanh nghiệp nhỏ, đã có khảo sát cho thấy khoảng 20% số doanh nghiệp vừa thành lập năm ngoái cho biết họ đang sử dụng AI tạo sinh để thực hiện một cách hiệu quả những công việc như nghiên cứu thị trường, xem xét hợp đồng, sổ sách hay tuyển dụng. Nhà kinh tế học ở Gusto, Liz Wilke cho rằng, AI tạo sinh có thể thay đổi toàn bộ cách startup vận hành.

Cô Wilke cho biết: “Có đủ lý do để tin rằng định hướng trong tương lai là các doanh nghiệp sẽ có lợi nhuận nhanh hơn, mở rộng quy mô nhanh hơn, và sẽ vận hành một cách ổn định hơn.”

Một ví dụ cho nhận định ấy là Jamie Steven, một nhà khởi nghiệp ở Greenwater, Washington. Anh sử dụng AI tạo sinh để hiểu những khía cạnh cơ bản của việc điều hành một doanh nghiệp. Ý tưởng khởi nghiệp của anh là, tạo ra một ứng dụng cho phép hiển thị chất lượng và điều kiện đường truyền internet mà thiết bị của mọi người đang kết nối, theo cách dễ hiểu đối với mọi người.



Steven hỏi ChatGPT những câu hỏi liên quan tới chủ đề cổ phần startup và lương thưởng. Dù rằng, công nghệ này đôi lúc tạo ra những câu trả lời đáng ngờ về độ chính xác, hay thậm chí là vô lý, tới mức Steven phải áp dụng lối tư duy “đừng tin ngay mà phải xác thực trước”, anh cho rằng khi nói chuyện với các chuyên gia, những nghiên cứu trước đó với ChatGPT giúp anh cảm thấy tự tin hơn: “Tôi có cảm giác muốn hỏi câu hỏi ngu ngốc nào với chatbot cũng được hết, không sợ xấu hổ.”

Anh cùng những kỹ sư cũng sử dụng GitHub Copilot để giúp viết những dòng code lập trình cho ứng dụng một cách nhanh hơn. Nhờ đó, gần đây, startup có tên Orb.net của anh đã thuê được thêm người, rồi gọi được 700 nghìn USD tiền vốn từ các nhà đầu tư, và dự kiến vài tháng tới sẽ mở cửa chính thức ứng dụng cho tất cả mọi người.

Anh Steven cho rằng: “Nếu không được tiếp cận những công cụ ấy, liệu tôi có làm được những điều này không? Có lẽ là không.”



Một khía cạnh của cả cộng đồng startup đang có những biểu hiện thay đổi lớn nhờ AI tạo sinh, đó là những doanh nghiệp mới liên quan tới AI. Các nhà đầu tư đang rót hàng tỷ USD cho những startup như vậy. Những startup này cũng đa dạng, từ việc nghiên cứu phát triển mô hình AI, cho tới việc nghiên cứu chính bản thân những con chip hỗ trợ tăng tốc xử lý những mô hình này.

Còn như đã mô tả ở trên, nhiều nhà khởi nghiệp đang dùng AI để biến ý tưởng trở thành hiện thực. Erik Noyes, một giáo sư ngành khởi nghiệp tại trường Babson College, Massachusetts, Mỹ cho rằng, công nghệ này thực tiễn cho phép các nhà sáng lập startup có thể khai thác ý tưởng và nhân bản khả năng tư duy với chi phí tương đối thấp: “Các nhà khởi nghiệp không bao giờ có đủ tiềm lực. Bạn có thể coi AI tạo sinh là một thứ công nghệ dành riêng cho họ: Làm được nhiều hơn nhưng chi phí thì ít hơn.”

E. Darren Liddell thì đã bỏ ra nhiều năm để làm huấn luyện tài chính phi lợi nhuận, giúp cho những người có thu nhập thấp đưa ra những lựa chọn tài chính thông minh và hợp lý. Anh luôn muốn khởi nghiệp, và mùa hè năm ngoái đã thành lập My Money Story, một đơn vị tư vấn tài chính cho những người da màu và có thu nhập thấp.

Một trong số những chương trình của công ty này ghép đôi người dùng để họ có thể đạt được mục tiêu tài chính. Ban đầu, người dùng được ghép thủ công nhờ nhân sự công ty. Nhưng khoảng 6 tháng trước, anh Liddell cảm thấy tò mò vì công nghệ AI, bắt đầu ứng dụng nó, dĩ nhiên là có con người xem xét những lựa chọn của AI trước khi ra quyết định cuối cùng.

Đương nhiên vẫn còn nhiều vấn đề liên quan tới quyền riêng tư khi nói tới chuyện ghép người dùng ứng dụng với nhau, sử dụng dữ liệu cá nhân của họ, nhưng theo Liddell, ý tưởng này đã thành công. Công cụ AI đã giúp tiết kiệm thời gian cho công ty, và không cần thuê intern hay nhân sự cấp thấp chỉ để thực hiện tìm kiếm và ghép người dùng nữa.

Theo The New York Times