Cuộc chiến thuế quan do chính quyền Trump khai màn sẽ không ảnh hưởng tới các máy chủ AI của NVIDIA nếu chúng có xuất xứ từ Mexico? Theo phân tích của Stacy Rasgon - chuyên gia phân tích hàng đầu về chip từ Bernstein Private Wealth Management - có khoảng 60% số máy chủ AI DGX và HGX của NVIDIA có thể không bị ảnh hưởng bởi các loại thuế quan mới do chúng được sản xuất tại Mexico.

Quy trình sản xuất máy chủ AI của NVIDIA tại Mexico

Phân tích của Bernstein Private Wealth Management.

Lý do chính của khả năng miễn trừ này được cho là nhờ vào Hiệp định Thương mại Hoa Kỳ - Mexico - Canada (USMCA - United States-Mexico-Canada Agreement), một thỏa thuận thương mại được ký kết trong nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Donald Trump. Trong hiệp định này, các đơn vị xử lý dữ liệu tự động và kỹ thuật số (digital and automatic data processing units) thuộc danh sách các sản phẩm tuân thủ được miễn thuế quan mới. Điều này tức là nếu máy chủ AI của NVIDIA đáp ứng các tiêu chí về xuất xứ theo USMCA thì sẽ không bị áp thuế khi nhập khẩu vào Mỹ từ Mexico.


NVIDIA tự phân loại máy chủ DGX theo mã HTS 8471.50

Trên website về quy định xuất khẩu của chính NVIDIA cũng chỉ ra rằng các máy chủ DGX và HGX được phân loại theo mã Biểu thuế hài hòa (HTS - Harmonized Tariff Schedule) của Hoa Kỳ thuộc các danh mục được miễn thuế đối với hàng hóa có xuất xứ từ Mexico, cụ thể là các mã 8471.50 và 8471.80. Dù là tự phân loại theo NVIDIA nhưng đây cũng là 1 phần củng cố khả năng được miễn thuế theo USMCA. Ngoài ra, điểm đáng chú ý là dữ liệu nhập khẩu năm 2024 của Mỹ có tới 60% tổng số máy chủ nhập khẩu liên quan tới mã 8471.50 và 8471.80 có nguồn gốc từ Mexico, còn lại khoảng 30% là từ Đài Loan. Dĩ nhiên đây là dữ liệu nhập khẩu máy chủ chung, tuy nhiên miếng bánh AI hầu như thuộc về NVIDIA nên có thể coi đây là con số tương ứng với chính tình hình sản xuất và xuất khẩu của công ty này.


Nhà máy của Foxconn tại Chihuahua

Trước đó hồi GTC 2025, Jensen Huang cũng cho thấy sự lạc quan trong bối cảnh nguy cơ thuế quan tăng cao, nói rằng tác tác động của thuế quan sẽ không đáng kể trong ngắn hạn. Sự tự tin của Huang có vẻ là nhờ số lượng lớn máy chủ AI đang được sản xuất tại Mexico. Bên cạnh đó, lượng máy chủ AI của NVIDIA sản xuất ở Mexico dự kiến còn tăng thêm khi đối tác Foxconn sẽ hoàn thành nhà máy mới tại Chihuahua trong năm nay. Dường như tất cả những yếu tố này là chiến lược chuẩn bị của NVIDIA nhằm tận dụng lợi thế sản xuất ở Mexico và USMCA.

Nói đi cũng phải nói lại, trong khi NVIDIA có thể tránh được thuế quan cho sản phẩm máy chủ AI, người tiêu dùng vẫn phải đối mặt với các ảnh hưởng tiêu cực từ các loại thuế mới. Dự kiến các nhà tích hợp hệ thống PC tại Mỹ, nhất là những thương hiệu nhỏ, sẽ phải tăng giá ít nhất 20% do thuế mới áp dụng cho linh kiện máy tính.

Các loại thuế mới của Mỹ dưới thời Trump

Sau khi Trump công bố mức thuế quan mới, các biện pháp áp dụng bắt đầu có hiệu lực từ ngày 5/4/2025 - mức cơ bản 10% đối với hàng hóa nhập khẩu từ hầu hết các quốc gia. Trong khi đó chỉ còn 1 ngày nữa - 9/4/2025, các mức thuế suất đối ứng cao hơn, được điều chỉnh riêng cho từng quốc gia có thâm hụt thương mại lớn với Mỹ, sẽ được áp. Việc áp thuế theo từng giai đoạn như thế này cho thấy chính quyền Trump đang thực hiện chiến lược thương mại phức tạp, nhắm đến gây áp lực lên các đối tác thương mại cụ thể.



Dĩ nhiên tính theo cách mà Trump công bố, mức thuế suất đối ứng này không đồng nhất mà thay đổi tùy theo quốc gia. Chẳng hạn như Đài Loan - “vùng đất hứa” của bán dẫn - sẽ chịu mức thuế 32%, trong khi Trung Quốc chịu mức thuế 34%, được áp dụng thêm vào 20% thuế đã có trước đó, đồng thời có khả năng tăng thêm 50% nữa. Ngay cả Việt Nam cũng sẽ phải chịu mức thuế tới 46%, còn các quốc gia ở lục địa già thì chịu 20% thuế áp dụng cho 1 số mặt hàng, trong đó có cả xe hơi. Mexico không phải chịu thuế cho những hàng hóa tuân thủ USMCA, tùy thuộc quy tắc xuất xứ, ngược lại nếu không tuân thủ USMCA thì mức thuế là 25%.

Phạm vi áp dụng của các loại thuế quan này rất rộng, bao gồm hầu hết các mặt hàng nhập khẩu vào Hoa Kỳ và đương nhiên, có những trường hợp ngoại lệ. Bán dẫn ban đầu thuộc danh sách miễn trừ, nhưng áp dụng như thế nào thì chưa rõ, tức là áp dụng cho từng con chip riêng lẻ hay áp dụng cho toàn bộ hệ thống hoàn chỉnh (máy chủ AI chẳng hạn). Điểm này còn chờ thêm thông tin rõ ràng hơn vì nó đặc biệt quan trọng với NVIDIA trong trường hợp cụ thể là máy chủ AI - thứ chứa rất nhiều thành phần có nền tảng bán dẫn nhưng cũng đồng thời là hệ thống hoàn chỉnh. Trường hợp máy chủ AI của NVIDIA khi nhập khẩu từ Mexico mà không đáp ứng được tất cả các tiêu chí miễn trừ cụ thể, chúng vẫn bị áp thuế.

“Lá chắn” Mexico

Yếu tố then chốt trong việc liệu NVIDIA có thể “né” được các loại thuế quan mới chính là hiệp định USMCA. Để dễ hiểu hơn, khi hàng hóa có xuất xứ từ 1 quốc gia thành viên (trường hợp USMCA là Mỹ, Mexico, Canada) thường được miễn thuế khi nhập khẩu vào một quốc gia thành viên khác. Nhưng “đâu có dễ ăn của ngoại” vậy!

Để được miễn thuế, hàng hóa phải đáp ứng quy tắc xuất xứ của USMCA, trong khi các quy tắc này không đơn giản mà rất phức tạp và khác nhau tùy thuộc vào từng loại sản phẩm cụ thể. Để một sản phẩm được coi là có xuất xứ từ một quốc gia thành viên USMCA, sản phẩm đó có thể phải đáp ứng 1 trong các tiêu chí sau:

• Hoặc "hoàn toàn thu được (obtained) hoặc sản xuất (produced)" tại khu vực USMCA. Lấy ví dụ 1 cái bàn gỗ được sản xuất tại Canada với gỗ cũng được trồng và thu hoạch ở Canada;
• Hoặc trải qua "sự thay đổi đáng kể về phân loại thuế quan" (tariff shift) tại khu vực này. Lấy ví dụ bánh mì làm bằng bột mì nguyên liệu nhập từ Việt Nam, vì đã có tariff shift từ bột mì thành bánh mì, do đó bánh mì trong ví dụ này đáp ứng được tiêu chí USMCA;
• Hoặc đáp ứng yêu cầu về "hàm lượng giá trị khu vực" (Regional Value Content - RVC), tức là một tỷ lệ nhất định giá trị của sản phẩm phải có nguồn gốc từ các quốc gia thành viên. Chẳng hạn 1 cây viết chì sản xuất ở Mexico, nhưng viết chì thường có sẵn 1 cục gôm trên đầu đúng không, và cục gôm này nhập từ Canada thì cây viết chì đó đáp ứng USMCA.
• Quy tắc tỷ lệ không đáng kể (De Minimis rule) thì 1 sản phẩm vẫn đáp ứng được tiêu chí USMCA nếu tối đa 10% giá trị của nó đến từ các nguyên liệu không thuộc USMCA (trừ 1 số ngành công nghiệp nhất định).

Chính vì các tiêu chí này mà việc chỉ lắp ráp sản phẩm tại Mexico có thể không đủ để được coi là có xuất xứ từ Mexico theo USMCA. Lý do là nguồn gốc của các linh kiện và mức độ gia công tại Mexico cũng đóng vai trò quan trọng. Trong trường hợp mà Jensen Huang đang tự tin, khả năng máy chủ AI của NVIDIA sản xuất tại Mexico được miễn thuế phụ thuộc vào việc liệu chúng có đáp ứng các quy tắc xuất xứ của USMCA hay không. Theo phân tích của Bernstein, máy chủ AI của NVIDIA sản xuất tại Mexico có khả năng cao được coi là có xuất xứ từ Mexico theo USMCA. Bạn còn nhớ khúc trên chứ? NVIDIA phân loại máy chủ AI theo mã HTS 8471.50 và 8471.80 đó.



Theo tài liệu từ USTR (Office of the United States Trade Representative - Văn phòng Đại diện Thương mại Hoa Kỳ), quy tắc xuất xứ cho mã HS 8471.50 yêu cầu sự thay đổi sang phân nhóm này từ bất kỳ nhóm nào khác, ngoại trừ nhóm 84.73. Trường hợp thay đổi từ nhóm 84.73 thì nó phải đáp ứng yêu cầu về RVC không dưới 60% theo phương pháp giá trị giao dịch (transaction value) hoặc 50% theo phương pháp chi phí ròng (net cost). Đối với mã HS 8471.80, quy tắc có sự khác biệt tùy theo mã thuế quan con, nhưng nhìn chung cũng yêu cầu sự thay đổi về phân loại HS hoặc đáp ứng yêu cầu về RVC. Quy định có sẵn rồi, việc của NVIDIA còn lại là chứng minh quy trình sản xuất máy chủ AI ở Mexico đáp ứng được các quy tắc đó. Vậy là được miễn thuế, đơn giản mà phải không?

Điểm sáng giữa thị trường biến động

Phân tích của Stacy Rasgon cho thấy khả năng cao máy chủ AI của NVIDIA sản xuất tại Mexico sẽ được miễn thuế nhập khẩu vào Mỹ theo USMCA. Ý kiến của Stacy đáng chú ý vì ông là 1 trong những nhà phân tích hàng đầu về lĩnh vực bán dẫn. Bên cạnh đó, tỷ lệ nhập khẩu máy chủ để phục vụ cho thị trường Mỹ có tớ 60% xuất xứ từ Mexico càng củng cố thêm cho nhận định trên. Ngoài ra, nếu việc áp thuế xảy ra với máy chủ AI của NVIDIA từ Mexico, đó có thể coi là hành động “tự hủy” của Mỹ trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt trên toàn cầu ở lĩnh vực AI. Thay vì áp thuế cao, chính quyền Trump hoàn toàn có thể đi theo hướng tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của ngành công nghiệp AI trong nước để duy trì lợi thế cạnh tranh.



Giả sử NVIDIA được miễn thuế nhờ vào quy trình sản xuất tại Mexico và USMCA, lợi thế cạnh tranh của đội xanh là không cần bàn cãi. Khi mà các đối thủ khác phải đối mặt với mức thuế suất cao hơn, 32% từ Đài Loan chẳng hạn, NVIDIA càng dễ dàng cung cấp máy chủ AI ở mức giá thấp, củng cố thị phần vững chắc hơn trong thị trường AI. Né được thuế thì NVIDIA cũng dễ định hình hướng kinh doanh tổng thể, duy trì giá để bổ sung lợi nhuận, giảm giá để “câu” nhiều khách hơn, đặc biệt rất có ý nghĩa khi xét về các nhà cung cấp dịch vụ đám mây lớn, nhu cầu và khả năng mở rộng cao.

Ngược lại thì sao, quá dễ để hình dung ra. Trường hợp có những thay đổi trong chính sách thương mại, USMCA không phải là “phép màu” thì sẽ có tác động tiêu cực tới NVIDIA. Tăng chi phí sản xuất, tăng giá thành sản phẩm kéo theo lợi nhuận sụt giảm rồi khả năng cạnh tranh yếu kém là những thứ mà NVIDIA phải đối mặt. Điều này càng rõ ràng hơn nếu các đối thủ khác tạo ra chiến lược sản xuất hoặc duy trì chuỗi cung ứng ít bị ảnh hưởng bởi thuế. Tình huống bất lợi này nếu thành sự thật thì NVIDIA buộc phải tăng giá máy chủ AI dẫn tới nhu cầu khách hàng giảm sút hoặc chuyển qua lựa chọn thay thế. Xấu hơn nữa, nếu tất cả cùng bị ảnh hưởng thì toàn bộ thị trường máy chủ AI sẽ chững lại, quá trình triển khai và ứng dụng trí tuệ nhân tạo chậm đi - đây cũng là lợi thế cho các quốc gia khác đuổi kịp hoặc qua mặt Hoa Kỳ.

Kết cục như thế nào, hồi sau sẽ rõ...